Medespeler,

Het is geleden van De Kathedraal dat ik nog zo opgewonden was over een “worker placement” spel.

Dat wil wat zeggen.

De schuldige heet Lancaster, werd uitgegeven door Queen games en huppelt sinds enkele dagen vrolijk heen en weer in mijn gedachten.

Ik zeg u dit: in de volgende editie van de Top 100 van de Lage Landen komt deze gegarandeerd met stip binnen.

In Lancaster trekken wij, van adellijke bloede zijnde, een blik ridders open waarmee wij in het jaar des Heren 1413 Henry de Vijfde van Lancaster gaan bijstaan om zijn snode plannen, de hereniging van Engeland en – nog veel belangrijker – het veroveren van de Franse kroon te bewerkstellingen.

Fluitje van een cent.

Ware daar niet het gekonkel en gepronk en de beïnvloeding van de wetgevende macht door uw concurrenten, al even adellijk als u en – dat weet gewoon iederéén binnen uw reguliere spelerskring – nog véél slechter van inborst dan uzelf.

Er zit dan ook niets anders op dan aan hun onfrisse spelletjes mee te doen, wilt u uw aanzien aan het Engelse hof nog vergroten en het meeste machtpunten vergaren.

Daartoe stuurt u uw ridders op pad. Zelf het vuile werk doen is immers niet echt aan u besteed. U moet trouwens toezicht houden op de op handen zijnde verbouwingswerken aan uw kasteel. De deerne waarmee u de echtelijke sponde deelt is immers niet helemaal te vertrouwen als het over design en binnenhuisarchitectuur gaat.

U begint slechts met twee schamele ridders aan personeel. Sterkte 1 en 2 hebben die kerels. Dat is niet veel maar het is een begin. En niet getreurd, in de loop van het spel kunt u een bende van 7 ridders van sterkte 1 tot 4 om u heen verzamelen.

In fase 1 van een beurt geeft u uw ridders opdrachten. Die opdrachten situeren zich her en der te lande, in uw eigen kasteel of – als u hen eens een goed robbertje wilt laten vechten – in Frankrijk. Speltechnisch doet u dat door uw ridders op een locatie naar keuze te plaatsen. Wordt u her en der te lande niet weggejaagd door een andere, sterkere en al dan niet door schildknapen vergezelde, ridder kunt u bij de afhandeling van de spelbeurt leuke bonusjes op de kop tikken zoals het upgraden van een ridder, het bekomen van schildknapen, het krijgen van machtpunten (waar het in dit spel uiteindelijk allemaal om draait), het met grote dankbaarheid ontvangen van goudstukken en het ronselen van edellieden die uw goede zaak onvoorwaardelijk gaan dienen door bijvoorbeeld wetten te helpen stemmen die u zeer genegen zijn.

Als u ze liever dicht bij u wilt houden plaatst u uw ridders in uw eigen kasteel, alwaar ze onder andere goud, schildknapen genereren en u helpen bij de verbouwingswerken.

Kiest u voor Frankrijk – en niet bepaald het zuiden, geloof me – moet u op het einde van de speelronde, al dan niet met de steun van uw tegenspelers, zwaar aan de bak. U moet dan immers vechten. De sterkte van de Franse troepen wordt bepaald aan de hand van conflictkaarten die u vooraf al kunt raadplegen. U weet dus wat u tegemoet gemarcheerd komt en u kunt er, samen met uw medespelers, op anticiperen. Gaat u naar Frankrijk kunt u elke keer dat u daar een ridder plaatst – als deze ridder tot de eerste zes behoort tenminste – ook een bonus op uw conto bijschrijven. Verslaat uw samengesteld leger de franskiljons krijgt u machtpunten. Gek genoeg zijn de plaatsen per conflictzone beperkt tot drie spelers – u kunt uw eigen ridders wel stapelen – en strijkt de speler die als laatste heeft beslist aan de strijd deel te nemen meestal de meeste punten op.

In fase 2 begeeft u zich naar het parlement waar enkele wetten ter stemming worden voorgelegd. Uiteraard bent u alleen geïnteresseerd in die wetten die u het meest opleveren, zoals bijvoorbeeld de wet die u toelaat dat u, als u over het meeste geld beschikt, zomaar een ridder mag upgraden. U probeert die wetten uiteraard ook zo lang mogelijk actief te houden. Elke beurt zijn er immers drie in voege en worden er drie nieuwe gestemd of verworpen. U ziet lang vooraf al welke wetten in het parlement gaan komen. U doet er dan ook goed aan te anticiperen op de stemmingen door het ronselen van edellieden en stemblokjes (u moet dit letterlijk nemen) te verzamelen. Stemmen doet u door uw ja of neen fiche gedekt uit te spelen, eventueel aangevuld met stemblokjes in uw gesloten geharnaste vuist. Ik raad u ook aan uw medespelers tijdens de stemronde verbaal een beetje te beïnvloeden, maar niet te opvallend. Wordt een nieuwe wet gestemd wordt deze actief en verdwijnt er een op dat moment actieve naar de speeldoos.

In fase 3 halen uw geplaatste ridders her en der te lande hun voordeeltjes op en worden de conflicten met Frankrijk uitgevochten (van praten is hier totaal geen sprake), waarbij wordt gekeken of het Engelse leger de Fransen minstens evenaart qua sterkte. Is dat het geval krijgt de kasteelheer die de sterkste riddermacht heeft uitgestuurd de op de conflictkaart vermelde machtpunten van de eerste rang enzovoort, tot de machtpunten van elke rang (meestal drie) zijn verdeeld. Is er een gelijke stand tussen de onderlinge riddersterkte krijgt de ridder die later het strijdgewoel betrad de punten. Zoals gezegd kunnen slechts drie kasteelheren meedoen aan elk conflict. Slagen zij er niet om te winnen blijft de conflictkaart liggen voor de volgende ronde, samen met de vechtende ridders. Slagen uw slappelingen er dan nog niet de Fransen een nederlaag toe te dienen worden uw ridders gevangen genomen en moet u ze vrijkopen voor één goudstuk per ridder. Weer een fluitje van een cent zegt u? Geld is erg schaars in dit spel. Kom achteraf, weeklagend achter uw zichtschermpje, niet zeuren dat ik u niet heb gewaarschuwd. U moet zich er ook terdege van bewust zijn dat ridders die er niet in slaagden een conflict te winnen de volgende beurt elders niet inzetbaar zijn. Het is maar dat u het weet.

Zo kabbelt en kibbelt het leven in Engeland rustig voort tot u het eindpunt bereikt. Dat eindpunt dient zich aan na de vijfde ronde, waarna nog een eindwaardering volgt. Deze eindwaardering houdt in dat de speler met de grootste riddermacht 8 bonuspunten krijgt toegeschreven en de speler met de tweede grootste 4 (gelijke standen worden door het aantal schildknapen beslecht). 8 punten krijgt vervolgens de speler die zijn kasteel het meest heeft uitgebreid, de tweede krijgt ook weer 4 punten (gelijke standen worden door de grootte van de goudvoorraad beslecht). En tenslotte – en zeer belangrijk – wordt u nog beloond voor het aantal edellieden die u aan uw rijkgevulde feestdis hebt zitten. Om u een voorbeeld te geven: hebt u 7 edellieden krijgt u 21 punten, hebt u er 8 krijgt u 28 punten. Hebt u er slechts 1 is uw bonus 0 (nul).

Ik heb genoten van Lancaster en ik ga dat in de toekomst nog doen. Dat komt door het volgende:

U kunt altijd wat. Goed, u wordt al eens uit een kasteel gejaagd door een tegenspeler, maar dan gaat u gewoon ergens anders naartoe. En daar krijgt u ook wat lekkers.

U mag stemmen over wetten en daarbij al uw manipulatieve vaardigheden in de strijd gooien. Handelen met uw bezittingen is niet toegestaan, maar praten mag u a volonté. Dat is lekker interactief.

Ook in de strijd met Frankrijk sterkt het tot aanbeveling tegenspelers mee in het (bloed)bad te trekken. U wilt toch niet alleen die Franse kerkers in? U gaat af en toe ook het risico moeten nemen om als eerste op oorlogsmissie te vertrekken, tijdens het zetten uwer ridders met een meelijopwekkende blik uw tegenspelers aankijkend. Speel dat goed uit en u komt er wel.

U mag ook het belang van het uitbouwen van uw kasteel niet onderschatten omdat die elke beurt voordeeltjes generen waarvoor u geen ridder moet opofferen. Dat kan het verschil maken, zowel tijdens het spel als bij de eindtelling. En het feit dat u edellieden aan uw feestdis moet verzamelen en ze er allemaal verschillend moeten uitzien (er zijn negen soorten) is erg leuk want zo kunt u iemand anders al eens een sociaal contact ontzeggen. En de daarbij horende stem en machtpunten.

Maar het allerleukste is wel dat u meerdere wandelpaden naar de overwinning kunt betreden. U gaat wel veel sessies nodig hebben om de juiste weg(en) te vinden en de omgeving is steeds weer anders, maar is dat niet iets wat we, bordspeler zijnde, altijd weer betrachten?

Daarbovenop is Lancaster helemaal taalonafhankelijk, prachtig van uitvoering met een overvloed van zinnenprikkelend materiaal, overzichtelijk, spannend, zowel strategisch als tactisch gekruid, verrassend goed speelbaar met z’n tweeën en afgehandeld op een dik uur.

Minpunten? Jawel. U gaat dit spel veel spelen en gezien de zwaarte van de doos is het binnen handbereik houden van het adres en telefoonnummer van een chiropractor geen overbodige luxe.

Een ander klein minpuntje wordt gevormd door de vijf speelronden. Die gaan snel voorbij en het einde dient zich plots aan. Daar moet u rekening mee houden. U wilt graag veel en van alles tegelijk doen, maar u moet van bij het begin duidelijk uw doelen stellen, ermee rekening houdend dat u onderweg tijdelijk enkele zijwegen zult moeten inslaan. Flexibiliteit strekt dus ook tot aanbeveling.

Matthias Cramer is de bedenker van Glen More en Mieses Karma, allebei erg leuke spellen. En nu Lancaster. Wat mij betreft zet de man hier een indrukwekkend reeksje neer. Heel goed in de gaten houden, die kerel.

Meer dan goedgekeurd.

Dominique

 

Lancaster

Matthias Cramer

Queen Games, 2011

2 tot 5 spelers vanaf 10 jaar

60 minuten